AI ĐÃ BẮN VÀO QUÁ KHỨ BẰNG SÚNG LỤC

 

Phủ Lý Nam là một làng của xã Thiệu Trung ,Thiệu Yên nằm bên cạnh con sông nhà Lê ,chỉ là một làng nhưng nơi đã có lịch sử hàng nghìn năm tồn tại . Cái tên Kẻ Ry hay Kẻ Chè (làng bên cạnh) cũng như Kẻ Nưa của vùng Tân Ninh huyện Triệu Sơn gợi lên cho ta thấy đó là những vùng đất có lịch sử lâu đời người dân sống nơi đây có mức sinh hoạt về vật chất và văn hóa được nâng cao.

Đến làng Phủ Lý Nam tìm hiểu Tiều Phu thấy choáng ngợp trước một vùng đất gói gọn chỉ một làng mà rất nhiều những địa danh những con người mà cách nay hàng nghìn năm được gọi là kỳ tài của nước Đại Việt như ,Tướng công Bộc xạ Lê Lương, sử gia Lê Văn Hưu,các địa danh như đền thờ ông tổ nghề đúc đồng Khổng Minh Không, chùa Hương Nghiêm.

              CỔNG TAM QUAN VÀO CHÙA HƯƠNG NGHIÊM ĐANG ĐƯỢC XÂY MỚI HOÀN TOÀN

Chùa Hương Nghiêm được ông tổ dòng họ Lê làng Phủ Lý Nam ( xưa gọi là Giáp Bối Lý ) là Bộc xạ tướng công Lê Lương cho xây khoảng thế kỷ thứ X thời Tiền Lê, thời kỳ này Lê Lương nổi tiếng là hào phú giàu có nhất vùng quận Ái Châu ông đã cho xây chùa Hương Nghiêm ngay trên mảnh đất trong thực ấp của mình ngoài ra ông còn bỏ tiền xây thêm hai chùa là chùa Trinh Nghiêm trên núi Go và chùa Minh Nghiêm (chùa Bôn) ở xã ĐôngThanh, Đông Sơn vậy nên mới có câu”

“Chùa Go là chị, chùa Rỵ là em”

Cùng với sự hình thành và hưng thịnh của phật giáo dưới triều đại Tiền Lê ,với sức mạnh về kinh tế ông đã biến vùng đất châu Ái mà đặc biệt là vùng Kẻ Ry thành trung tâm Phật giáo xứ Ái Châu.

Chùa Hương Nghiêm được Lê Lương cho xây dựng vào khoảng năm 923 đến 937.Đến năm 1003 được vua Lê Đại Hành trong một lần đi tuần du thấy chùa đổ nát đã cấp tiền cho tu bổ lại.

Năm 1031 vua Lý Thái Tông ban cho cháu ông Lê Lương là Đạo Quang làm trưởng lảo thiền chủ cấp cho năm giúp việc và cho làm trụ trì chùa này.

Năm 1112 sư trụ trì là pháp sư Đạo Dung đã cho tu sửa lại chùa ,trong sử sách có ghi" Sư liền sai thợ sửa lại. Tô tượng Phật ngồi trên Bàn-đà. Ðào hồ. Giữa hồ, xây bệ ; đặt tượng Phật trên. Chùa cao, cửa rộng, mái ngói. Mé tả có lầu chuông, mé hữu dựng bia đá ghi công. Xung quanh đều xây tường. Vườn trồng hoa cỏ.  Và dựng bia năm 1124, đời Lý Nhân Tông. Niên hiệu ở bia là là Thiên Phù duệ vũ thứu 5, Giáp Thìn.

Năm 1705 đến năm 1718 sư trụ trì ở chùa là Lê Văn Nghi cháu đời thứ 10 kể từ Lê Văn Hưu đã cho khắc lại chữ trên bia vì lâu năm đã bị mờ, ông cho đúc quả chuông lớn , xây tòa hậu điện và dựng trụ treo chuông .

Năm 1949 Giáo sư Hoàng Xuân Hãn về thăm và nghiên cứu văn bia tại chùa cho biết “Bia ấy dựng trong hạ đường chùa, tựa vào tường, ở phía trái nếu ta nhìn vào phật điện. Không biết mặt áp vào tường có chữ hay không? Còn mặt ngoài có 30 dòng chữ cũ, và một dòng niên hiệu mới. Mỗi dòng, nhiều nhất, có 45 chữ.” 

 Tấm bia dựng ở chùa Hương Nghiêm từ thời Lý 1124 và được Lê Văn Nghi khắc lại năm 1726 giờ đây chỉ còn trong sách LÝ THƯỜNG KIỆT ,LỊCH SỬ NGOẠI GIAO VÀ TÔNG GIÁO THỜI LÝ của cố GS Hoàng Xuân Hãn . Tấm bia đá quý giá này đã bị cho mang vào lò để đốt làm vôi trong thời kỳ cải cách ruộng đất năm 1954 .

Quả Chuông đồng này được đúc năm 2009 chuông củ đúc từ thời Gia Long bị đem đi nấu chảy để làm nồi nấu cơm và làm mâm đồng năm 1954 ,rất may hai trụ đá từ thế kỷ XVI bị thất lạc và được một người dân tìm thấy và cung tiến cho nhà chùa ,trên hai trụ đá vẫn còn những dòng chữ Nho.

Năm 2009 phật điện bị sập đổ hoàn toàn , đến nay 2015 được trùng tu lại chùa nhưng chỉ còn giử được 4 cây cột cái do bị mục mất một phần nên những người thợ đã ghép lại thành 2 cột trên thân cột vẫn còn những dòng chữ Nho.

Có thể nói Bia chùa Hương Nghiêm có thể được coi là bảo vật Quốc Gia nếu nó còn tồn tại vì những giá trị về mặt lịch sử , có lẽ về thời gian lâu đời chỉ thua Bia ghi công của Lê Ngọc vào năm 618.

Ta có thể bỏ tiền hay rất nhiều tiền để làm những ngôi chùa mới hoành tráng hơn nhưng đó chỉ là về mặt định lượng . Những giá trị về văn hóa , về lịch sử và khảo cổ cũng như nét đặc trưng của dân tộc chỉ được thể hiện qua những di tích lịch sử của cha ông ta từ xưa truyền lại .